Ik schrok, maar noemde mijn naam en zei dat ik bij Dichterbij wilde komen werken. “Dat is goed”, zei hij en hij liep weer verder. Later leerde ik de man wat beter kennen. Het was Karel*, die altijd klaar stond met een vraag en ook bijna altijd tevreden was met het antwoord.
Na negen gesprekken was de kogel door de kerk, waarbij het gesprek met Anneke, destijds lid van de cliëntenraad, de meeste indruk maakte. Zij vroeg mij indringend door over mijn motivatie om te willen werken voor mensen met een verstandelijk beperking. Zij heeft mijn kompas voor de jaren bij Dichterbij al bij aanvang op scherp gezet. Steeds heb ik geprobeerd om bij alles wat ik bij Dichterbij heb kunnen doen, mij de vraag te stellen wat dit zou opleveren voor de cliënten van Dichterbij in de vorm van kwaliteit van leven of veiligheid van de zorg. En als ik daar van afweek, was er altijd nog Anneke, die naast de cliëntenraad ook lid was van de adviescommissie ethiek. Helaas is Anneke vorig jaar overleden, maar zij blijft in fijne herinnering.
16 jaar werken bij Dichterbij is naar de maat van Dichterbij een korte tijd. Ik heb veel mensen mogen ontmoeten die hier al veel langer werken of gewerkt hebben. Vooral voor de collega’s in de directe zorg voor cliënten zijn dienstverbanden van 40 jaar of langer geen uitzondering. Ik heb daar veel respect voor. Het biedt voor de cliënten het vaste gezicht in een wereld die voor hen toch al vaak ingewikkeld is en tot veel stress kan leiden.
Onlangs vroeg iemand mij waar ik het meest trots op ben, als ik terugblik over de afgelopen jaren. Een moeilijke vraag, maar ik denk uiteindelijk dat het de ontwikkeling rond de onvrijwillige zorg en onvrijwillig verblijf is. Ik ben er trots op dat ik een bijdrage heb mogen leveren aan de bewustwording op dit vlak. Dat we steeds meer zien dat cliënten het leven mogen leiden zoals zij dat, al dan niet met ondersteuning, voor ogen zien. Dat het niet normaal is dat de koelkast voor cliënten op slot gaat. Dat het niet normaal is cliënten bij voorbaat worden afgeremd in het aangaan van een relatie. Dat het niet normaal is dat deuren gesloten blijven die voor elke andere Nederlander open gaan. Dat het niet normaal is om in een separatieruimte te moeten verblijven. Dat het niet normaal is dat je kamerdeur ’s nachts voor jou gesloten wordt. Dat het niet normaal is dat verlof wordt ingezet om te straffen of te belonen. Maar dat het normaal is geworden dat over elke vorm van onvrijwillige zorg of onvrijwillig verblijf wordt nagedacht.
Af en toe was er een bewoner die mij bewust of onbewust een gewetensvraag stelde. Zo vroeg een cliënt van de cliëntenraad mij eens: “wat doe jij eigenlijk bij Dichterbij?”. Eh, nou ik ben geneesheer-directeur bij Dichterbij. “Ja, maar dóe je dan ook iets”. Tja, ik adviseer de raad van bestuur en de directie over de kwaliteit van de zorg en de veiligheid bij Dichterbij, ik onderzoek incidenten en onderhoud de contacten met de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daarnaast ben ik Wzd-functionaris voor de wet Zorg en Dwang en probeer ik bij te sturen in vastgelopen casuïstiek en bij problemen in de zorg. Een vragende blik was mijn deel. Ik was duidelijk niet geslaagd voor de cursus “Taal voor allemaal”. Een tweede kans kreeg ik niet meer. Aandacht weg en over tot de orde van de dag. Ik had weer een belangrijke les geleerd.
Tenslotte komt aan alles een eind. Ik ga veel dingen missen. Grote en kleine, maar vooral de contacten met bewoners, verwanten en collega’s.
Het ga jullie goed.”
Wim van Geffen,
geneesheer-directeur.
