Naar inhoud
Afbeelding palliatieve zorg

Levend verlies

Wat is levend verlies?

Levend verlies is het verlies van iemand die er nog is. Het is chronische rouw over het afscheid nemen van verwachtingen of gedachten over hoe het leven eruit had kunnen zien.

Bijvoorbeeld:

  • Het verlies van iemand door een verstandelijke beperking, hersenaandoening, psychisch lijden dementie of invaliditeit.
  • Het verlies van je kinderen, kleinkinderen, ouders en grootouders door scheiding, onenigheid, detentie of vermissing.
  • Het verlies van jezelf, door het verlies van lichamelijk functioneren, je karakter, geheugen, zelfstandigheid, je rollen en positie in het leven.

Wat maakt levend verlies zo moeilijk?

onbegrip van de omgeving oordeel uit de samenleving impact op het systeem - het gezin - je relatie demping van je gevoelens tegenstrijdige gevoelens levenslange mantelzorg overbelasting, moeheid en machteloosheid.

Wat kan er dan gebeuren?

  • Irreëel schuldgevoel of verwijt naar anderen.
  • Indruk niet gehoord of gezien te worden.
  • Ontkennen van je gevoelens en behoeften.
  • Gevoel van falen en frustratie.
  • Overvragen van jezelf of een ander.
  • Dwangmatige controle op zorg.
  • Focus op (kleine) praktische zaken.
  • Angst voor de toekomst.

Levend verlies gaat gepaard met blijvend leed dat telkens verschuift naarmate het leven vordert. Het is een chronisch proces van afscheid nemen van verwachtingen en je telkens opnieuw leren te verhouden tot het leven

Erick Mickers
Geestelijk verzorger bij Dichterbij

Kind met verstandelijke beperking

Als je een kind (of broer of zus) met een verstandelijke beperking krijgt, heeft dat impact op jou en je gezin. Je kunt te maken krijgen met onbegrip van je omgeving of oordelen van de samenleving. Daarnaast kun je ook tegenstrijdige gevoelens ervaren. Bijvoorbeeld irreëel schuldgevoel of verwijten naar anderen. Of het gevoel niet gehoord en gezien te worden. Misschien ontken je jouw eigen gevoelens en behoeften en stort je je volledig op de zorg voor jouw kind, broer of zus. Die gevoelens zijn heel normaal.

Informatiefolder over levend verlies

Lees hier een informatiefolder over levend verlies.
Je vind tips hoe met levend verlies om te gaan én tips hoe je iemand die levend verlies ervaart kan ondersteunen.

Moeder Floor vertelt hoe zij levend verlies ervaart
Floor is de moeder van Ruby (23). De twee hebben een ijzersterkte band. Jarenlang stonden ze er met z’n tweeën voor, Ruby’s vader is niet in beeld. Ze zijn twee handen op één buik. Floor vertelt wanneer ze wel eens gevoelens van ‘levend verlies’ ervaart.
Lees het artikel